ئایا حیجاب بۆ ئافرەتان واجبە یان سوننەتە؟ ئایا باوكت تاچەند تاوانبارە ئەگەر كچەكەى ئاگادار نەكاتەوە؟

بەناوى خواى بەخشندەو میهرەبان

بێ گومان حیجاب واجبە وەزانایان (اتفاق) یان هەیە لەسەر ئەم مەسەلەیە. 

بەڵگەى واجب بوونى حیجاب لە قورئاندا:

بەڵگەی یەكەم/خوای گەورە فەرموویەتى: [وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُيُوبِهِنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ أَوْ أَبْنَاء بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ غَيْرِ أُوْلِـي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا عَلَى عَوْرَاتِ النِّسَاء وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ مِن زِينَتِهِنَّ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ] [النور: 31 ] 

، واتە: ئەی پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) بڵێ بە ئافرەتە ئیماندارەكان، باچاویان بپارێزن لەسەیر كردنی پیاوی بێگانە، وە با داوێنی خۆیان بەدوور بگرن لەبەد ڕەوشتی. وە جوانی و ڕازاوەیی و زینەتی خۆیان بەدەرنەخەن بۆ نامەحرەمەكانیان. وە با لەچك و سەرپۆش بەسەرو سنگیاندا بێتە خوارەوە... وە با لەكاتی ڕۆیشتنیاندا قاچیان نەدەن لەزەوى یەكە و تەقە تەق بكەن بۆ ئەوەی بزانرێت چ زینەتێكیان شاردۆتەوە، ئەی ئیمانداران هەمووتان تۆبە بكەن و بگەڕێنەوە بۆ لای خوای پەروەردگار چونكە ئەمە مایەی سەرفرازیتانە.

بەڵگەی دووەم/ خوای گەورەفەرموویەتى: [يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُل لِّأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاء الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِن جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَن يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا] [الأحزاب 59 ] . واتە: ئەی پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) فەرمان بدە بە خێزانەكانت و كچەكانت و خێزانی باوەڕدارانیش (چونكە خێزان و كچەكانی پێغەمبەر نزیك ترین كەسن لێیەوە ئەوان لە پێش ترن لە بەجێ گەیاندنی ئەم حوكمە) بەوەى كە عاباكانیان بە سەریاندا بدەن، تا ئافرەتانی موسڵمان بە جل و بەرگەكانیانەوە بناسرێنەوە بەوەی كە بە حەیا و قورس و سەنگینن تاوەكو ئەزێت نەدرێن، وە خوای گەورە بەبەزەیىیە بەرامبەر ئەوانەی كە لەمەو پێش خۆیان نەپۆشیوە. 

هەروەها لە سوننەتى پێغەمبەردا صلى الله عليه وسلم چەندین فەرموودەهاتووە لەوانە:

1- لە (عومەرى كوڕى خەتتاب)ەوە (رضي الله عنه) هاتووە كەوا ووتی بە پێغەمبەرى خوا (صلى الله عليه وسلم) ((أحجب نسائك... قالت عائشة: فأنزل الله آية الـحجاب)) صحيح البخاري رقم: (146) وصحيح مسلم رقم: (2170).

واتە: باخێزانەكانت خۆیان داپۆشن، عائیشە فەرمووی لەدوای ئەمە خوای گەورە ئایەتی حیجابی دەبەزاند.

هەروەها عومەر (رضي الله عنه) فەرمووی بە پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم): ((يارسول الله، لو أمرتَ أمهات المؤمنين بالحجاب فأنزل الله آية الحجاب) صحيح البخاري رقم: (4483) و (4790).، واتە: ئەی پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) خۆزگە فەرمانت دەدا بە دایكانی ئیمانداران واتە خێزانەكانت خۆیان دەپۆشی بە حیجاب لەبەركردن، لەدوای ئەمە خوای گەورە ئایەتی فەرزبوونی حیجابی دابەزاند.

2/ (عبدالله) ی كوڕی مەسعود (رضي الله عنه) فەرموویەتى: پێغەمبەر (صلى الله عليه وسلم) فەرمووی: ((الـمرأة عورة)) سلسلة الأحاديث الصحيحة رقم: (2686).

واتە: ئافرەت هەموو لەشی عەورەتە دەبێ دای پۆشێ جگە لەو شوێنانەى كە شەرع بۆى بەڕەواى داناوە دەریبخات كە بریتى یە لە ڕوومەت و هەردوو لەپی.

ب / پێویستە لەسەر باوكان و دایكانیش ئەم بابەتە بۆ ڕۆڵەكانیان باس بكەن وە ئەگەر نەیانكرد یان كەمتەرخەمیان كرد ئەوا تاوانبار دەبن و دەبنە هاوبەش لە تاوانى كچەكانیاندا.